Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kozienicach

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 marca 2023 r. /koperta – k. 33 / powódka A. J. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 9199,82 zł tytułem zapłaty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 21 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wywodziła, iż w dniu 14 listopada 2022 r. doszło do kolizji, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...) - stanowiący własność powódki. W chwili zaistnienia przedmiotowego zdarzenia, jego sprawca ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.. W toku prowadzonego postępowania likwidacyjnego pozwane TU, uznało swą odpowiedzialność za szkodę w pojeździe marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...), ustalając jej wysokość na kwotę 8448,20 zł. Z uwagi na fakt, iż przyznana tytułem odszkodowania kwota została w znacznym stopniu zaniżona, strona powodowa zleciła wykonanie prywatnej opinii rzeczoznawcy samochodowemu. Koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody został oszacowany przez w/w na kwotę 17648,02 zł. Pozwany odmówił wypłaty dalszej części odszkodowania wskazując, iż wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego odszkodowanie w pełni rekompensuje powstałą w wyniku zdarzenia z dnia 14 listopada 2022 r. szkodę w pojeździe marki C. o nr rej. (...). Przedmiot żądania pozwu stanowi pozostała do wypłaty część odszkodowania za szkodę powstałą w pojeździe marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...). /pozew – k. 4-7/.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. nie uznał powództwa, wnosząc o jego oddalenie w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie zakwestionował powództwo co do wysokości, nie kwestionując przy tym swej odpowiedzialności gwarancyjnej za skutki przedmiotowego zdarzenia wskazując, iż wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego odszkodowanie w pełni rekompensuje powstałą w wyniku zdarzenia z dnia 14 listopada 2022r. szkodę w pojeździe marki C. o nr rej. (...), kwestionując wartość szkody w sporządzonej na prywatne zlecenie powoda kalkulacji naprawy, tak co do zakresu naprawy, przyjętych cen części oraz stawek robocizny. Argumentując wskazał, iż brak jest podstaw do dalszej wypłaty odszkodowania z uwagi na fakt, iż przedstawiony przez powoda dowód w postaci – kalkulacji naprawy stanowi dokument prywatny, a strona powodowa nie wykazała, aby poniosła wyższe koszty naprawy pojazdu, niż kwota wypłacona przez pozwane TU w toku postępowania likwidacyjnego - wobec braku przedstawienia dowodów na poniesione koszty naprawy pojazdu. Równocześnie podniósł zarzut przyczynienia się poszkodowanej do zwiększenia rozmiarów szkody poprzez nieuzasadniony brak współdziałania z pozwanym w zakresie naprawy uszkodzonego pojazdu, wobec jej wykonania poza (...) S.A. /odpowiedź na pozew – k. 51-53v/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 listopada 2022 r., na parkingu przy ulicy (...) w R. miała miejsce kolizja, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność A. J. (1) /okoliczność bezsporna/.

Sprawca przedmiotowego zdarzenia, ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. /okoliczność bezsporna/.

W wyniku przedmiotowego zdarzenia w pojeździe marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...) uszkodzeniu uległy: zderzak tylny – zarysowania z ubytkiem materiału i otarcia powłoki lakierniczej na lewym narożu; błotnik tylny – wgniecenie w rejonie nadkola, opona koła tylnego lewego – ubytek materiału na boku, kołpak koła pęknięty w pobliżu uszkodzenia opony; tarcza koła i części wewnętrznej błotnika, osłona nadkola, łożyska i piasty koła. / opinia biegłego J. K. – k. 86-103/.

Zgłoszenie szkody w pojeździe nastąpiło w dniu 14 listopada 2022 r. Szkoda została zarejestrowana pod numerem PL (...) zgłoszenie szkody w pojeździe – k. 56-57v/. Koszt naprawy uszkodzonego pojazdu ubezpieczyciel sprawcy kolizji wycenił pierwotnie na kwotę 2839,66 zł. /ustalenie wysokości szkody Nr (...)– k. 8-13, decyzja z dn. 23.11.2022 r. – k. 58-58v/.

Wobec faktu, iż wypłacona tytułem odszkodowania kwota nie odpowiadała rzeczywistej wysokości szkody i nie była wystarczająca do przywrócenia pojazdu do stanu przed szkodą, A. J. (1), zleciła (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R., sporządzenie kalkulacji naprawy pojazdu marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...), celem ustalenia rzeczywistych kosztów jego naprawy. Koszt naprawy przedmiotowego pojazdu, został ustalony na kwotę 17 648,02 zł /kalkulacja naprawy Nr (...) – k. 17-22, zeznania powódki – k. 75-75v /.

W związku z powyższym w dniu 1 grudnia 2022 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. wystawiła A. J. (1) fakturę VAT Nr (...) na kwotę 500zł/brutto za wykonanie oględzin pojazdu oraz sporządzenie kosztorysu naprawy / faktura VAT Nr (...) – k. 24/.

W dniu 13 stycznia 2023 r. A. J. (1) wystosowała do (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. wezwanie do dopłaty odszkodowania w wysokości 14 808,36 zł w terminie do 20 stycznia 2023 r. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, wskazując iż przyznana tytułem odszkodowania kwota 2839,66 zł nie odpowiada w żaden sposób rozmiarowi szkody powstałej w pojeździe C. (...) o numerze rejestracyjnym (...) /pismo z dn. 13.01.2023 r. -k. 14/.

W odpowiedzi na powyższe po ponownym przenalizowaniu kosztorysu naprawy (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., wskazał iż możliwe jest zaakceptowanie kosztów naprawy pojazdu marki C. uszkodzonego w wyniku zdarzenia z dnia 14 listopada 2022 r. do kwoty 11 378,13 zł/brutto /w aktach szkody – pismo z dn. 17.01.2023 r. – k. 60 /.

Pismem datowanym na dzień 18 stycznia 2023 r. A. J. (1) wystosowała do (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. wezwanie do wskazania danych profesjonalnego zakładu naprawczego w okolicach zamieszkania poszkodowanej, który zgodnie z zakresem przedstawionego kosztorysu wykona naprawę z użyciem części nowych i oryginalnych za cenę 11 378,13 zł/brutto, w nieprzekraczalnym terminie 3 dni od dnia doręczenia niniejszego wezwania pod rygorem uznania, iż (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., nie jest w stanie wskazać warsztatu, który wykona naprawę we wskazanej cenie. Równocześnie zgłosiła żądanie ewentualne wypłacenia na rachunek pełnomocnika poszkodowanej- A. J. (1) kwoty 11378,13 zł – jako kwoty bezspornie należnego odszkodowania z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Wskazując równocześnie, iż proponowane przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. odszkodowanie w żaden sposób nie odpowiada rozmiarowi szkody. / pismo z dn. 18.01.2023 r. – k. 25/.

Ostatecznie koszt naprawy uszkodzonego pojazdu ubezpieczyciel sprawcy kolizji - (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wycenił na kwotę 8448,20 zł, która to kwota odszkodowania została przyznana i wypłacona A. J. (1) /decyzja z dn. 2.02.2023 r. – k. 59-59v, potwierdzenie przelewu – k. 23/.

Po ponownym przeanalizowaniu kosztorysu naprawy (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., wskazał iż możliwe jest zaakceptowanie kosztów naprawy pojazdu marki C. uszkodzonego w wyniku zdarzenia z dnia 14 listopada 2022 r. do kwoty 12417,28 zł /w aktach szkody – pismo z dn. 6.02.2023 r. – k. 60 /.

A. J. (1) nie dokonała naprawy uszkodzonego w wyniku zdarzenia z dnia 17 listopada 2022 r. pojazdu marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...) /zeznania powódki – k. 75-75v/.

W dniu 12 lutego 2023 r. A. J. (1) dokonała sprzedaży pojazdu marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...) K. S., za cenę 9000 zł /umowa sprzedaży z dnia 12.02.2023 r. – k. 73/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych sprawy oraz powołanych wyżej dowodów z dokumentów, albowiem nie budziły one wątpliwości Sądu co do swej autentyczności. Nadto do ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie niniejszej przyczyniły się również zeznania powódki– A. J. /k. 75-75v/, którym Sąd przyznał walor wiarygodności w zakresie, w jakim korespondowały one z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Niezwykle istotna dla ustaleń faktycznych poczynionych w niniejszej sprawie, okazała się sporządzona przez biegłego z zakresu techniki motoryzacyjnej i ruchu drogowego J. K. (2) opinia pisemna, która jako logiczna, spójna i nie zawierająca wewnętrznych sprzeczności, odpowiadała w sposób jednoznaczny i logiczny na postawione w tezie dowodowej pytania, z tego też względu stanowiła ona podstawę, dokonanych przez Sąd ustaleń faktycznych /opinia biegłego J. K. - k. 86-103/.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało częściowemu uwzględnieniu.

Powód swe roszczenie wobec pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., wywodził z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych jaką pozwany objął posiadacza pojazdu, będącego sprawcą szkody w pojeździe poszkodowanego.

W przedmiotowej sprawie sama zasada odpowiedzialności pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. za skutki zdarzenia z dnia 14 listopada 2022 r., jak również okoliczność objęcia ochroną ubezpieczeniową sprawcy kolizji, wobec faktu przyznania poszkodowanej w toku postępowania likwidacyjnego odszkodowania w kwocie 8448,20 zł, nie były sporne pomiędzy stronami, zatem zbędne są szersze rozważania w tym zakresie. Zaznaczyć jednak należy, iż podstawę odpowiedzialności pozwanego stanowi art. 822 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Stosownie zaś do brzmienia art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2022.2277 t.j.) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Cechą charakterystyczną ubezpieczeń OC jest akcesoryjny charakter odpowiedzialności ubezpieczyciela. Akcesoryjność ta polega na tym, że ubezpieczyciel odpowiada tylko wtedy i tylko w takim zakresie w jakim odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczony sprawca.

Podstawową zatem przesłanką decydującą o zasadności roszczeń poszkodowanego jest wykazanie, że w jego majątku na skutek kolizji doszło do uszczerbku podlegającego naprawieniu w drodze zapłaty określonej sumy pieniężnej przez towarzystwo ubezpieczeniowe. Stosownie bowiem do brzmienia art. 361 k.c. naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W świetle art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do roszczenia w pieniądzu. Wobec powyższego w wyniku wystąpienia zdarzenia drogowego względnie kolizji, zgodnie z zasadą pełnej kompensaty poniesionej szkody (art. 361 § 2 k.c.), poszkodowany może domagać się od towarzystwa ubezpieczeń, odszkodowania obejmującego koszty naprawy pojazdu oraz koszty pokrycia wszelkich innych szkód, powstałych na skutek wystąpienia zdarzenia, których poszkodowany nie musiałby ponosić, gdyby szkoda nie zaistniała.

W świetle orzecznictwa SN w wypadku uszkodzenia rzeczy w stopniu umożliwiającym przywrócenie jej do stanu poprzedniego, osoba odpowiedzialna za szkodę obowiązana jest zwrócić poszkodowanemu „wszelkie celowe, ekonomicznie uzasadnione wydatki, poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego (do których wydatków należy zaliczyć także koszt nowych części i innych materiałów, jeżeli ich użycie było niezbędne do naprawienia uszkodzonej rzeczy) (wyrok SN z dnia 20 listopada 1970 r. sygn. akt II CR 425/72). Świadczenie zobowiązanego polegające na przywróceniu stanu poprzedniego lub zapłaceniu kwoty odpowiadającej wartości takiego przywrócenia (kosztów naprawy samochodu) nie powinno przekraczać „kosztów celowych, ekonomicznie uzasadnionych" (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 1971 r, III CRN 450/70). Przy czym za „niezbędne" koszty naprawy należy uznać takie koszty, które zostały poniesione w wyniku przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu jego technicznej używalności istniejącego przed wyrządzeniem szkody przy zastosowaniu technologicznej metody odpowiadającej rodzajowi uszkodzeń pojazdu mechanicznego. Kosztami „ekonomicznie uzasadnionymi" są koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego warsztat naprawczy dokonujący naprawy samochodu. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te odbiegają (są wyższe) od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług naprawczych na rynku. Jeżeli nie kwestionuje się uprawnienia do wyboru przez poszkodowanego warsztatu samochodowego mającego dokonać naprawy, miarodajne w tym zakresie powinny być ceny stosowane właśnie przez ten warsztat naprawczy. Przyjęcie cen przeciętnych dla określenia wysokości przysługującego poszkodowanemu odszkodowania, niezależnie od samej metody ich wyliczania, która może być zróżnicowana, nie kompensowałoby poniesionej przez poszkodowanego szkody, gdyby ceny przyjęte w warsztacie naprawczym były wyższe od przeciętnych. Nadto wskazać należy, iż określanie kosztów naprawy samochodu wyłącznie przy uwzględnianiu ceny przeciętnej mogłoby prowadzić do relatywizacji w zakresie ustalenia wysokości odszkodowania należnego poszkodowanym posiadaczom pojazdów mechanicznych, gdyż różne mogą być metody obliczania cen przeciętnych w odniesieniu do poszczególnych usług naprawczych oferowanych na rynku. Otwarta pozostałaby także kwestia terytorialnego aspektu obliczania takich cen. Gdyby zastosować w tym zakresie regułę średnich cen obowiązujących na rynku krajowym, to przy zróżnicowaniach cen w poszczególnych regionach Polski, np. w związku ze wzmożonym popytem na określone usługi naprawcze w niektórych rejonach i aglomeracjach kraju, doszłoby do wypłaty poszkodowanym odszkodowań ubezpieczeniowych ewidentnie zaniżonych w stosunku do kosztów poniesionych w związku z naprawą uszkodzonego pojazdu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r. III CZP 32/03).

W przedmiotowej sprawie sama zasada odpowiedzialności pozwanego – (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. za skutki zdarzenia z dnia 14 listopada 2022 r. – wobec faktu przyznania poszkodowanej w toku postępowania likwidacyjnego odszkodowania w kwocie łącznej 8448,20 zł, jak również okoliczność objęcia ochroną ubezpieczeniową sprawcy kolizji, nie były sporne pomiędzy stronami, zatem zbędne są szersze rozważania w tym zakresie.

Spór sprowadzał się zaś do oceny kwestii wysokości szkody powstałej w pojeździe marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...) na skutek zdarzenia z dnia 14 listopada 2022 r., wobec faktu jej zakwestionowania przez pozwanego, jako w znacznym stopniu zawyżonej.

W świetle powyższego merytoryczne rozpoznanie sprawy ograniczało się do rozpoznania żądania powódki w zakresie zasądzenia na jego rzecz: dalszej części odszkodowania w kwocie 9199,82 zł (jako stanowiącej różnicę pomiędzy wysokością szkody ustalonej w kalkulacji naprawy sporządzonej na prywatne zlecenie powódki – 17 648,02 zł, a przyznanym w toku postępowania likwidacyjnego przez pozwane TU odszkodowaniem w kwocie 8448,20 zł).

Mając na względzie powyższe oraz fakt, iż na gruncie niniejszej sprawy pozwany zakwestionował moc dowodową sporządzonej na prywatne zlecenie powoda kalkulacji naprawy, zasadnicze znaczenie dla ustalenia wysokości szkody powstałej w pojeździe marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w wyniku zdarzenia z dnia 14 listopada 2022 r., a co za tym idzie oceny słuszności żądania powódki, miał przeprowadzony w toku niniejszego postępowania dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego – J. K. (2). Ze sporządzonej na potrzeby niniejszego postępowania opinii pisemnej wynika, iż wartość pojazdu przed szkodą wyraża się kwotą 21000 zł/brutto, zaś po szkodzie kwotą 14900 zł przy uwzględnieniu danych zawartych w aktach szkody, tj. opisanego stanu pojazdu oraz wyposażenia. Jak wskazał biegły z akt sprawy nie wynika, aby przedmiotowy pojazd był naprawiany przed zaistnieniem szkody z dnia 14 listopada 2022 r. o czym świadczy chociażby dokonany przez rzeczoznawcę pozwanego pomiar grubości powłoki lakierniczej, z którego wynika, że jest to lakier nałożony fabrycznie. Odnosząc się zaś do kwestii kosztu przywrócenia przedmiotowego pojazdu do stanu sprzed szkody biegły wskazał, iż wynosi on 14 483,67 zł – przy uwzględnieniu: stawki za roboczogodzinę w wysokości 120 zł tj. średniej stawki stosowanej przez specjalistyczne zakłady naprawcze w IV kwartale 2022 r. w R. i na terenie zamieszkania poszkodowanej; naprawy i wymiany uszkodzonych elementów – zderzak tylny – zarysowania z ubytkiem materiału i otarcia powłoki lakierniczej na lewym narożu; błotnik tylny – wgniecenie w rejonie nadkola, opona koła tylnego lewego – ubytek materiału na boku, kołpak koła pęknięty w pobliżu uszkodzenia opony, tarcza koła i części wewnętrznej błotnika, osłona nadkola, łożyska i piasty koła, wskazując iż system A., oparty na technologii producenta nie przewiduje naprawy tarczy koła, lecz wymianę na nową co tym samym zostało uwzględnione w kalkulacji naprawy A., a także części i elementów jednorazowych wynikających z technologii naprawy producenta pojazdu na której oparty jest system A. oraz lakierowania uszkodzonych elementów oraz „cieniowania” drzwi tylnych lewych.

W tym miejscu Sąd pragnie wskazać, że w pełni zaaprobował ustalenia biegłego poczynione w sporządzonej na potrzeby niniejszego postępowania opinii pisemnej, bowiem została ona sporządzona w sposób spójny, logiczny i konsekwentny, ze wskazaniem podstaw przeprowadzonych ustaleń i logicznych wniosków końcowych. Formułując swoją opinię biegły oparł się na analizie akt sprawy oraz akt szkody. Badania zgromadzonego - na potrzeby opinii - materiału dowodowego przeprowadzone zostały przez biegłego w sposób wnikliwy i precyzyjny. Wysunięte przez biegłego wnioski stanowią, w ocenie Sądu, logiczną konsekwencję przyjętych i wyczerpująco przedstawionych założeń, w której uzasadniał szczegółowo swoje stanowisko popierając je stosownymi wyliczeniami. Sąd w pełni podzielił ustalenia biegłego w tym zakresie, uznając sporządzoną na potrzeby niniejszego postępowania opinię za w pełni wiarygodną

Zgodnie z orzecznictwem SN „obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawiać. Przy takim rozumieniu obowiązku odszkodowawczego nie ma w zasadzie znaczenia prawnego okoliczność, czy poszkodowany dokonał naprawy oraz czy i jakim kosztem to uczynił. Szkoda powstaje bowiem w chwili wypadku komunikacyjnego i podlega naprawieniu na podstawie art. 436 k.c. oraz według zasad określonych w art. 363 k.c., a w wypadku odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń - według zasad określonych w § 2 tego przepisu. Obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić, odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący od chwili wyrządzenia szkody do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób przewidziany prawem. Przy takim rozumieniu szkody i obowiązku odszkodowawczego nie ma znaczenia, jakim kosztem poszkodowany faktycznie dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle to uczynił albo zamierza uczynić. Jak bowiem wskazał SN w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 kwietnia 2019 roku wydanego w sprawie II CSK 100/18, w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że powstanie roszczenia z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar. Odpowiada ono niezbędnym i ekonomicznie uzasadnionym kosztom naprawy, a naprawa dokonana przed uzyskaniem świadczenia od ubezpieczyciela, jej koszt i faktyczny zakres nie ma zasadniczego wpływu na sposób ustalania wysokości odszkodowania. Nie ma zatem znaczenia, czy naprawienie szkody następuje na podstawie faktur za naprawę pojazdu czy wyceny kosztów naprawy - zasady naprawienia szkody muszą być identyczne. W konsekwencji spotykane niekiedy w praktyce uzależnienie wypłaty należności od faktycznego dokonania naprawy i udokumentowania jej kosztów nie jest uzasadnione. Szkodą (art. 361 § 2 k.c.) jest różnica między stanem majątku poszkodowanego, jaki zaistniał po zdarzeniu wywołującym szkodę, a stanem tego majątku, jaki istniałby, gdyby nie nastąpiło to zdarzenie. Roszczenie odszkodowawcze powstaje z chwilą powstania obowiązku naprawienia szkody, a nie po powstaniu kosztów naprawy pojazdu, z czym wiąże się brak obowiązku po stronie poszkodowanego udowadniania konkretnych wydatków poniesionych na naprawę pojazdu. Pokrycie kosztów naprawy pojazdu jest jedynie szkodą następczą, a szkodą bezpośrednią jest uszkodzenie pojazdu i w momencie jej wystąpienia powstaje odpowiedzialność sprawcy i ubezpieczyciela. Do poszkodowanego należy również decyzja, czy przystąpi w ogóle do naprawy uszkodzonego pojazdu po uzyskaniu odszkodowania czy dokona prowizorycznej naprawy za część należnej mu kwoty, czy też wydatkuje odszkodowanie na inne cele (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2018r., II CNP 32/17, nie publ., z dnia 12 kwietnia 2018r., II CNP 41/17, nie publ., iz dnia 12 kwietnia 2018r., II CNP 43/17, nie publ.). Zgodnie z treścią art. 363 § 2 k.c. wysokość tak określonego odszkodowania powinna być ustalona według poziomu cen części i usług koniecznych do wykonania naprawy z daty ustalania odszkodowania. Skoro zaś, stosownie do postanowień art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 27, poz. 195, ze zm.), cena towaru lub usługi opodatkowanej podatkiem VAT obejmuje wielkość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą nabywca obowiązany jest zapłacić sprzedawcy za towar lub usługę wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług, to miernikiem wysokości szkody ustalonej według cen kosztów naprawy jest tak właśnie określona cena naprawy pojazdów. Jest to zatem cena części i usług obejmująca podatek VAT (por. np. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., III CZP 14/ 97, OSNC 1997, nr 8, poz. 103, oraz zapadły na gruncie zbliżonego stanu faktycznego wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2001 r., V CKN 226/00, OSPiKA 2002, nr 3, poz. 40).”

Zaprezentowane przez Sąd Najwyższy stanowisko znajduje pełną akceptację orzekającego w niniejszej sprawie Sądu. Mając jednak na względzie, iż na gruncie niniejszej sprawy powódka dokonała sprzedaży uszkodzonego na skutek zdarzenia z dnia 14 listopada 2022 r. pojazdu, nie dokonując jego naprawy, w tym wypadku zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej powinna być określona według kwoty o jaką wartość pojazdu uległa zmniejszeniu. Skoro bowiem powódka po wystąpieniu szkody na skutek zdarzenia z dnia 14 listopada 2022 r., sprzedała uszkodzony pojazd, nie dokonując jego naprawy, tym samym oczywistym jest, że jej szkodą nie jest koszt naprawy pojazdu a utrata tego, czego nie uzyskała w wyniku sprzedaży uszkodzonego pojazdu. Wysokość szkody w tym wypadku powinien określać doznany przez powódkę uszczerbek majątkowy związany z utratą wartości pojazdu - ustalony poprzez porównanie wartości pojazdu po wypadku i wartości pojazdu przed wypadkiem. Jak bowiem wskazał SN w wyroku z dnia 9 marca 2021 r. sygn. akt I NsNc 90/20 odszkodowanie ustala się z jednej strony respektując zasadę pełnego odszkodowania, z drugiej zaś strony – nie przekraczając wysokości faktycznie doznanej przez poszkodowanego szkody, tak, aby nie dopuścić do jego nieuzasadnionego wzbogacenia. Przez szkodę należy rozumieć zaś powstałą wbrew woli poszkodowanego różnicę między obecnym jego stanem majątkowym a stanem jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Szkoda zgodnie z art. 361 § 2 k.c. – może polegać albo na stracie, która poniósł poszkodowany, albo na pozbawieniu go korzyści, które mógłby uzyskać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Ustalenie jej wysokości następuje poprzez porównanie dwóch wartości, a mianowicie stanu majątku poszkodowanego istniejącego po zdarzeniu, z którego szkoda wynikała z hipotetycznym stanem majtku poszkodowanego, który istniałby, gdyby owo zdarzenie nie nastąpiło (tzw. metoda dyferencyjna).

Oczywistym jest, że podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, iż odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Wysokość odszkodowania powinna ściśle odpowiadać rozmiarom wyrządzonej szkody a tym samym uwzględniać konkretne okoliczności stanu faktycznego. Z uwagi na swój kompensacyjny charakter, restytucja nie może być źródłem wzbogacenia poszkodowanego.

W realiach niniejszej sprawy sprzedaż pojazdu przez powódkę w stanie uszkodzonym, powoduje, że spełnia się przesłanka z art. 363 § 1 k.c., gdyż przywrócenie stanu poprzedniego – czyli naprawa pojazdu na rzecz powódki jest niemożliwa. Jeśli bowiem pojazd został sprzedany w stanie uszkodzonym, to szkoda polegająca na restytucji nie ma racji bytu. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 361 § 2 k.c. należy przyjąć, że szkodą jest uszczerbek majątkowy, czyli zmniejszenie majątku wskutek określonego zdarzenia. Ustalenie wysokości szkody w postaci straty wymaga porównania rzeczywistego stanu majątkowego poszkodowanego oraz stanu jaki by istniał, gdyby nie doszło do zdarzenia wyrządzającego szkodę.

Sąd podzielił tym samym zarzut pozwanego, że szkodą poniesioną przez powódkę w okolicznościach niniejszej sprawy nie jest koszt naprawy tego pojazdu, ale utrata tego, czego nie uzyskała ona na w wyniku sprzedaży uszkodzonego samochodu.

Wbrew twierdzeniom strony powodowej skoro powódka nie ma możliwości naprawienia samochodu (przywrócenia jego stanu do stanu sprzed szkody) to wysokość kosztów naprawy nie może stanowić miernika wysokości należnego odszkodowania. W okolicznościach niniejszej sprawy doprowadziłoby to do jej bezpodstawnego wzbogacenia.

W orzecznictwie sądowym ugruntowany jest pogląd – jak już wyżej wskazano, że w przypadku szkody komunikacyjnej i odpowiedzialności sprawcy z OC co do zasady naprawa samochodu i rzeczywiste poniesienie kosztów z tego tytułu nie są warunkiem koniecznym dla wypłaty odszkodowania w wysokości kosztów niezbędnych do przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody. Intencją takiego orzecznictwa jest ochrona poszkodowanego którego nie stać na wyłożenie pełnych kosztów naprawy w sytuacji wypłaty zaniżonego odszkodowania. Sąd orzekający podziela te poglądy, nie można jednak ustalać szkody w oderwaniu od okoliczności faktycznych konkretnego przypadku. Mając na względzie, iż powódka sprzedała uszkodzony w wyniku zdarzenia z dnia 17 listopada 2022 r. pojazd, w takiej sytuacji nie może ona domagać się odszkodowania w postaci hipotetycznych kosztów naprawy samochodu, skoro jej nie dokonała i nie dokona. Sprzedaż pojazdu przez powódkę przed jakąkolwiek naprawą powoduje, że koszt pełnej naprawy przestał być elementem szkody. W okolicznościach niniejszej sprawy uzyskana ze sprzedaży pojazdu cena ma decydujące znaczenie dla sposobu ustalenia wysokości odszkodowania należnego powódce. Sprzedając pojazd w stanie nienaprawionym powódka poniosła stratę w kwocie 12000 zł (21000 zł –9000 zł). Szkodą powódki jest zatem ta strata w majątku w kwocie 12000 zł. Szkoda ta została naprawiona przez pozwanego w części poprzez wypłatę odszkodowania w toku postępowania likwidacyjnego w kwocie 8448,20 zł. Nie ma przy tym znaczenia, że wypłacona przez pozwanego kwota odszkodowania została ustalona jako koszty przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody. Na etapie postępowania likwidacyjnego powódka była jeszcze właścicielką samochodu i nie znane były okoliczności ujawnione w toku procesu.

Zważywszy na wszystko powyższe oraz fakt, iż w toku prowadzonego postępowania likwidacyjnego pozwane TU wypłaciło powódce odszkodowanie w wysokości 8448,20 zł, a pozwana zbyła przedmiotowy pojazd na podstawie umowy sprzedaży z dnia 12 lutego 2023 r. za cenę 9000 zł, zaś z ustaleń Sądu, poczynionych w oparciu o przeprowadzony w toku niniejszego postępowania dowód z opinii biegłego wynika, że wartość pojazdu przed szkodą wyrażała się kwotą 21 000 zł, Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3651,80 zł (21000 zł – 8448,20 zł – 9000 zł) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił mając na względzie, iż w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy uwzględnienie żądania pozwu i zasądzenie kwoty 9199,82 zł doprowadziłoby do bezpodstawnego wzbogacenia powódki i w oczywisty sposób stałoby w sprzeczności z istotą odszkodowania, którego granice wyznacza art. 361 § k.c. i które winno naprawiać rzeczywistą szkodę. Z tych względów orzeczono jak w punkcie II sentencji wyroku.

W przedmiocie odsetek orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 359 § 1 k.c., zgodnie z którymi jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, choćby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Istotne jest więc ustalenie momentu, w którym dłużnik opóźnił się ze spełnieniem świadczenia. Termin spełnienia świadczenia przez dłużnika, którym jest zakład ubezpieczeń, w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, oznaczony jest w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, według którego zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Jedynie w przypadku gdy wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe (ust. 2). W tym miejscu wskazać należy, iż spełnienie świadczenia w terminie późniejszym może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel powoła się na istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, pomimo działań podejmowanych ze szczególną starannością. Ubezpieczyciel jako profesjonalista korzystający z wykwalifikowanej kadry i w razie potrzeby z pomocy rzeczoznawców obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, czyli do aktywnego i samodzielnego wyjaśnienia zarówno okoliczności wypadku jak i wysokości szkody. Nie może tego obowiązku przerzucać na inne osoby, w tym uprawnionego do odszkodowania. Nie może wyczekiwać biernie na czynności poszkodowanego (np. na ewentualne odwołanie), a tym bardziej na rozstrzygnięcie sprawy przez sąd. Taka postawa naraża ubezpieczyciela na ryzyko popadnięcia w opóźnienie lub zwłokę, których skutkiem są odsetki należne uprawnionemu do odszkodowania /tak też Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 18.11.2009r., II CSK 257/09, Lex Nr 551104/. Ciężar udowodnienia zaistnienia przesłanek z art. 14 ust. 2 w/w ustawy, spoczywa na ubezpieczycielu.

Mając na względzie powyższe oraz fakt, iż wezwanie do wypłaty pozostałej kwoty odszkodowania, zostało skierowane przez stronę powodową do pozwanego z terminem wymagalności do dnia 20 stycznia 2023 r. Zasadnym w ocenie Sądu było zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie zgodnie z żądaniem pozwu tj. od dnia 21 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty, co mając na względzie orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań, koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone, dokonując ich stosunkowego rozdzielenia. Z kwoty 9199,82 zł stanowiącej wartość przedmiotu sporu na rzecz powódki zasądzona została kwota 3651,80 zł. Wobec powyższego powódka wygrała sprawę w 40 %, natomiast w 60 % ją przegrała. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu (art. 100 k.p.c.), strony powinny ponieść jego koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, a zatem powódka w 60 %, zaś pozwany w 40 %. Strona powodowa poniosła koszty procesu w kwocie łącznej 3117 zł na którą to kwotę składały się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 500 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1800 zł ustalone zgodnie z § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2023.1964 t.j.), opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł oraz zaliczka na wynagrodzenie biegłego w kwocie 800 zł. Pozwany zaś poniósł koszty procesu w kwocie 1817 zł na którą to kwotę składały się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1800 zł ustalone zgodnie z § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.1935 t.j.) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. W świetle powyższego powódkę winny obciążać koszty procesu w kwocie 2960,40 zł (4934 zł x 60 %), zaś pozwanego w kwocie 1973,60 zł (4934 zł x 40 %), skoro powódka poniósł koszty procesu w kwocie łącznej 3117 zł, Sąd zasądził o pozwanego na rzecz powódki kwotę 156,60 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od daty uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty, o czym orzeczono, jak w punkcie III sentencji wyroku.

Na podstawie art. 113 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c., uwzględniając wynik procesu, nakazano stronom odpowiednio zwrócić wydatki, poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa na wynagrodzenie biegłego ponad uiszczone zaliczki, mając na względzie powyższe Sąd nakazał ściągnąć od powódki na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kozienicach kwotę 265,38 zł (442,30 zł x 60 %), zaś od pozwanego kwotę 176,92 zł (442,30 zł x 40 %), o czym orzeczono jak w punkcie IV i V sentencji wyroku.

sędzia Ewa Włoch-Tutak

z. 1. odpis wyroku z uzasadnieniem proszę doręczyć pełnomocnikowi powódki;

2. proszę zobowiązać pełnomocnika pozwanego do wskazanie czego dotyczy wpłata kwoty 100 zł dokonana w dniu 25 czerwca 2024r , informując, iż do akt sprawy nie wpłynął od strony pozwanej wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku z dnia 20 czerwca 2024r. – w terminie tygodnia pod rygorem zwrotu kwoty jako nienależnej .

sędzia Ewa Włoch-Tutak